Zoals je in de muziek te maken hebt met ritmes die bepalen of die muziek voor ons goed werkt of niet, zo is dat ook met andere vitale processen in ons leven. Er zijn heel veel ritmische patronen in ons leven. Een van die belangrijke ritmische patronen in het leven is het slapen.
Bijna een derde deel van het leven breng de mens slapend door. Slapen is kennelijk belangrijk voor levende wezens, want eigenlijk doen ze het allemaal: mensen, vogels, reptielen, en zelfs insecten. Zelfs van sommige planten kun je zeggen dat ze slapen: het slaapmutsje sluit haar bloemblaadjes met donker worden.
Een goede slaap is belangrijk voor een goede gezondheid; het is juist tijdens de slaap dat de regeneratie / het herstel van lichaam en geest plaatsvindt. “De slaap is een goede geneesheer”.
Als je structureel slecht slaapt is de kans op ziekte groter. Een van de eerste tekenen is je niet fit en uitgerust voelen; er moeite is om zich te concentreren en om te onthouden. In een volgend stadium ontstaat angst, depressie, diabetes, hart- en vaatziekten etc.
Voor de meeste mensen is slapen fijn: je rust uit waardoor je overdag energie hebt om te doen wat je wilt doen.
Maar wat is slaap eigenlijk? En waarom doen we het?
Slaap is een dagelijks terugkerende toestand van lichamelijke en geestelijke rust. De meeste spieren ontspannen zich en je bewustzijnsniveau is laag, net als de hartslag en de ademhaling. Je hersenen blokkeren alle prikkels vanuit de omgeving, zodat de buitenwereld tijdelijk weinig invloed heeft. Van het vegetatieve- of autonome deel van de hersenen wordt vooral het parasympatische deel nu actief. Dat heeft juist de rustperiode nodig om goed te functioneren. Het zorgt herstel, regeneratie en de opbouw van reserves.
Slapen gebeurt in cycli van vijf slaapfasen. Gemiddeld doorloop je vier of vijf cycli van 90 minuten. Naarmate de nacht vordert, bevatten de cycli steeds minder diepe slaapen droom je meer.
Als je 90 jaar wordt, heb je gemiddeld 32 jaar geslapen. Natuurlijk kom je in die tijd tot rust en is er ruimte voor herstel. Er zijn zelfs hersengebieden, vooral gericht op herstel, die alleen actief zijn tijdens je slaap. Aan de andere kant kost slapen en dromen ook energie.
Uit je eigen ervaring weet je waarschijnlijk wel dat een slaaptekort niet best is voor je concentratievermogen. Slaapgebrek beïnvloedt daarnaast je spraakvermogen, reactiesnelheid, besluitvaardigheid en gevoel voor tijd en ruimte. Je bent ook impulsiever en minder creatief.
Na een, zeker na meerdere, korte nachten gaat je lichaam compenseren voor het slaaptekort. Te weinig slapen heeft dus ook zeker invloed op je lichamelijke gezondheid. Je krijgt behoefte aan bijvoorbeeld alcohol, drugs, cafeïne of eten.
Daarbij heb je door een slaapgebrek meer van het hongerhormoon “ghreline” in je lichaam, waardoor de kans op obesitas bij slaapproblemen vele malen groter is. Stress als gevolg van te weinig slaap zorgt voor een minder immuunsysteem en op de lange termijn leidt slechte slaap ook tot een verhoogd risico op onder andere angsten, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en dementie.
Net als bij honger en dorst heeft je lichaam echt behoefte aan slaap.
Zeker als je lang wakker bent, krijg je uiteindelijk de drang om te gaan slapen. Je wordt moe. De biologische klok heeft hier ook een aandeel in, die reguleert namelijk je 24 uurs-slaap-waakritme. Vooral op basis van daglicht.
Het tijdstip waarop je slaperig wordt, kan per persoon sterk verschillen: de zogenaamde ochtend- en avondmensen. Die voorkeur is ook afhankelijk van je biologische klok.
Hoe lang behoor je eigenlijk te slapen?
Als je niet dagelijks aan de standaard 8 uur slaap per nacht komt, hoeft dat helemaal niet erg te zijn. Die 8 uur is namelijk een gemiddelde. Er zijn mensen die veel meer nodig hebben, maar ook die met juist heel wat minder toe kunnen. In principe wordt gesteld dat je niet minder dan 6 uur en niet meer dan 9 uur per nacht moet slapen, dan neemt de kans op gezondheidsproblemen namelijk toe.
Natuurlijk is de kwaliteit van je slaap nog belangrijker. De eerste 4 à 5 uur slaap zijn de belangrijkste, maar dan is nog niet iedereen voldoende uitgerust. Of je genoeg slaapt, is eigenlijk vooral goed te bepalen aan de hand van hoe je je gedurende de dag voelt.
Luister dus goed naar je lichaam. Als je altijd een wekker nodig hebt om op te staan, als opstaan lang duurt, als je veel stimulerende middelen nodig hebt of als je chagrijnig en prikkelbaar bent, kan het goed zijn dat je een slaaptekort hebt.
Een paar tips die je nachtrust aanzienlijk kunnen verbeteren:
- Zorg voor voldoende beweging. Het zorgt er namelijk ook voor dat je ’s avonds sneller in slaap valt. Wanneer je lichaam voldoende beweging krijgt, heeft dit namelijk een regulerend effect op je hormoonspiegels.
- In het uur voordat je gaat slapen kun je beter geen beeldschermen gebruiken. Het blauwe licht zorgt ervoor dat je lichaam minder melatonine aanmaakt; het stofje dat je nodig hebt om te slapen. Het is beter om gewoon een boek te pakken.
- In een lichte slaapkamer val je moeilijker in slaap. Dit komt doordat je lichaam serotonine aanmaakt als het licht is. Dit stofje zorgt ervoor dat je wakker blijft. Verduisterende gordijnen op de slaapkamer zijn daarom een perfect hulpmiddel voor een goede nachtrust.
Wil je nog wat meer tips kijk dan ook naar de blog: Tien tips voor een gezondere slaap:
Wist je dat al je organen een ritmische klok hebben. Daarover schrijf ik een andere keer.
Heb je een slaapprobleem of een andere vraag laat het me weten; ik denk met plezier met je mee.
Een warme groet, Corrie
Geef een reactie